Ανατέμνοντας την αγορά των κατασκευών διακρίνουμε μια σταθερά ανοδική πορεία τα τελευταία έτη, σε ένα κλάδο που οι αγκυλώσεις βαίνουν σταδιακά μειούμενες.
Προσωπικότητα που με την παρουσία του έδωσε νέα πνοή στο χώρο των μηχανικών και των εργοληπτών αναδεικνύοντας τις σκοπέλους που αντιμετωπίζει ο κλάδος, ενώ έβαλε πρώτος «πλάτη μέσω του Ταμείου Μικροπιστώσεων στην αιμοδότηση μικρότερων «παικτών» της αγοράς. Στην συνέντευξη του στον ΕΤ της Κυριακής ο πρόεδρος του ΤΜΕΔΕ κ. Κωνσταντίνος Μακέδος αποκρυπτογραφεί την εικόνα της αγοράς των κατασκευών, αναλύοντας τα συμπεράσματα του συνεδρίου που διοργάνωσε το Ταμείο πριν λίγες ημέρες.
Ποια είναι η εικόνα του κατασκευαστικού κλάδου σήμερα. Ποιες οι προοπτικές; Με πολλά δις ανεκτέλεστο έργο, έργα που έχουν δημοπρατηθεί αρκετά έτη πριν, ποια η επόμενη ημέρα της αγοράς;
Ο κατασκευαστικός κλάδος σήμερα βρίσκεται σε άνθηση χωρίς αυτό να σημαίνει ότι όλα είναι ρόδινα. Υπάρχουν σημαντικές εκκρεμότητες και αγκάθια που η βασική τους αίτια είναι οι διαχρονικές παθογένειες της γραφειοκρατίας και των στρεβλώσεων του παρελθόντος.
Μέχρι το τέλος του 2024 σύμφωνα με έρευνες διαπιστώνονταν ως κυρίαρχα στοιχεία η μεγάλη αύξηση των επενδύσεων στις κατασκευές, η μεγάλη άνοδος στις τιμές των κατοικιών, οι προοπτικές του κλάδου αλλά και στοιχεία όπως το ιστορικά μεγάλο ανεκτέλεστο έργων και η αύξηση του κόστους κατασκευής.
Ο κλάδος έχει μια ισχυρή ανάπτυξη την τελευταία πενταετία όπως φανερώνουν τα στοιχεία: το 2020 ήταν 7,1δισ. ευρώ, το 2021 10 δισ. ευρώ, το 2022 12,4 δισ. ευρώ, το 2023 14,4 δισ. ευρώ και το 2024 15,7 δισ. ευρώ. Ειδικότερα, καταγράφεται μεγάλη αύξηση της αξίας παραγωγής των κατασκευών η οποία έχει φτάσει τα 15,7 δισ. ευρώ από 10,7 που ήταν το 2015 και 8 δισ. το 2018. Από αυτό το ποσό 6,15 δισ. ευρώ αφορούν κατοικίες και τα υπόλοιπα 9,59 δισ. άλλα κτίρια και έργα υποδομών.
Πόσο αποδυνάμωσε την αγορά ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός ;
Εδω, σημαντικό είναι να αναφέρω το στοιχείο των επενδύσεων: η χώρα μας καταγράφει το χαμηλότερο ποσοστό επενδύσεων σε Κατασκευές ως ποσοστό του ΑΕΠ, μεταξύ των χωρών της ΕΕ, με μόλις 6%, ενώ ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι 10,9%.
Εδώ το ζήτημα του ΝΟΚ είναι κομβικό. Η αβεβαιότητα που προκλήθηκε από την απόφαση του ΣτΕ και την αναμενόμενη προσαρμογή της νομοθεσίας, σε συνδυασμό με την αναστολή έκδοσης αδειών που περιλάμβαναν τα κίνητρα του Ν.Ο.Κ., οδήγησαν σε μείωση κατά 51% στο πρώτο τρίμηνο του 2025. Εκτιμάται πως αυτή η σημαντική μείωση, θα επηρεάσει την οικοδομική δραστηριότητα όπως θα καταγραφεί κυρίως στο έτος 2026.
Η αξία παραγωγής των κατασκευαστικών έργων υποδομών και κατοικιών εκτιμάται κατά 20% υψηλότερη το 2026 έναντι του 2024 στα 18,8 δισ. ευρώ (15,7 δισ. ευρώ το 2024). Για την περίοδο 2027-2030 σχεδιάζονται ή έχουν ήδη σχεδιαστεί και ξεκινήσει έργα συνολικού προϋπολογισμού άνω των 10 δισ. ευρώ. Πρόκειται για έργα που βρίσκονται σε διαδικασία δημοπράτησης ή πρόκειται να δημοπρατηθούν το επόμενο διάστημα και άλλα έργα με τη μέθοδο ΣΔΙΤ.
Η επόμενη μέρα χαρακτηρίζεται από την ανάγκη για αποφάσεις με στρατηγικό σχεδιασμό και πρωτοβουλίες από την Πολιτεία και τον Τεχνικό Κόσμο. Έχουμε ευθύνη να ισορροπήσουμε ανάμεσα στις πραγματικές ανάγκες της αγοράς και την αντοχή του Κλάδου να ανταπεξέλθει. Οι λύσεις δεν βρίσκονται με μαγικό τρόπο αλλά με στρατηγική, σταθερότητα νομικού πλαισίου και όραμα.
Στην μετά RRF (Ταμείο Ανάκαμψης) εποχή κλειδί αποτελεί η δημιουργία υπεραξιών και κεφαλαίων που θα γίνουν ο πολλαπλασιαστής έργων και επενδύσεων στις Υποδομές σε. Στόχος είναι η αγορά να παράγει δυναμική ανάπτυξη με εξωστρέφεια και απόλυτη ευθυγράμμιση με τις εθνικές ανάγκες αλλά και τις κοινωνικές προτεραιότητες σε πλήρη ευθυγράμμιση με την οικονομία με συνέχιση των μεταρρυθμίσεων και την αυξητική τάση ιδιωτικών επενδύσεων.
Πώς κινούνται οι χορηγήσεις μικροπιστώσεων που πρώτο το ΤΜΕΔΕ εισήγαγε;
Με δυναμικό ρυθμό και αυξητικό αριθμό. Η ΤΜΕΔΕ Microfinance Solutions, θυγατρική του ΤΜΕΔΕ, συνέχισε και το 2024 την ανοδική της πορεία προσφέροντας δάνεια έως 25.000 ευρώ μέσω της πλήρως ψηφιακής και καινοτόμου πλατφόρμας της. Η πρωτοβουλία του Αναπληρωτή Υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Παπαθανάση, καθώς και η υλοποίηση του Ταμείου Μικροπιστώσεων ΤΕΠΙΧ ΙΙΙ υπό την καθοδήγηση της Διευθύνουσας Συμβούλου της ΕΑΤ, κας Παπακυρίλλου, έδωσαν ισχυρή ώθηση στη ζήτηση, ενισχύοντας περαιτέρω την αναπτυξιακή δυναμική της ΤΜΕΔΕ Microfinance Solutions. Μέχρι σήμερα, έχουν εκταμιευθεί περίπου 13,8 εκατ. ετρώ σε περισσότερους από 650 επαγγελματίες, startups και πολύ μικρές επιχειρήσεις, στηρίζοντας ουσιαστικά τη χρηματοδότησή τους και ενισχύοντας την ανθεκτικότητα τους. Και συνεχίζουμε, με την ίδια ακριβώς προσήλωση
Ποιος ήταν ο στόχος του και ποιά τα κύρια συμπεράσματα του συνεδρίου «Redefining the Future Horizons: Σχεδιάζοντας τις βιώσιμες στρατηγικές του αύριο»;
Το 2ο Συνέδριο μας για μία ακόμα χρονιά ενεργοποίησε την αναγκαία θεσμική συζήτηση του Τεχνικού Κόσμου με την Πολιτεία, τον Επιχειρηματικό Κόσμο και την επιστημονική κοινότητα και τον Χρηματοπιστωτικό τομέα, ώστε να τίθενται επίκαιρα ερωτήματα που χρήζουν ουσιαστικών και ειλικρινών απαντήσεων. Στόχος ήταν να αναδείξει τις μεγάλες προκλήσεις της εποχής μας και να χαρτογραφήσει τις βιώσιμες στρατηγικές του αύριο, που συνδέουν την τεχνολογική καινοτομία με τις πηγές χρηματοδότησης και τη θεσμική συνεργασία, αναδεικνύοντας παράλληλα την αναγκαιότητα ένταξης του κλιματικού κινδύνου στις υποδομές, στις κατασκευές και στις επενδύσεις.
Στο ΤΜΕΔΕ θεωρούμε ότι οι υποδομές δεν είναι μόνο “έργα”. Αποτελούν μηχανισμό προστασίας και ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση, στα ακραία καιρικά φαινόμενα, στην δυσλειτουργία των αλυσίδων εφοδιασμού, Είναι μηχανισμός στον διεθνή ανταγωνισμό, και στην ενεργειακή αβεβαιότητα. Είναι μηχανισμός παραγωγικότητας, βιωσιμότητας και οικονομικής ισχύος που θωρακίζουν τη χώρα
Συνοπτικά θα έλεγα ότι δεν μπορεί κανείς, ούτε η Πολιτεία, ούτε ο Τεχνικός Κόσμος μπορεί να αγνοήσει την υπαρξιακή επιταγή της Κλιματικής Κρίσης. Συγχρόνως, κανείς δεν μπορεί να μην αντιληφθεί τη δύναμη των επενδύσεων, αλλά και των επιλογών εκείνων που θα λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά στα νέα έργα, τις καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας αλλά και στον ειδικό ρόλο του κλάδου για ένα μέλλον βιώσιμο, ανθεκτικό και πράσινο. Άλλωστε, ο ρόλος μας, και αυτός είναι και ο βασικός σκοπός του Συνεδρίου μας, να συμβάλλουμε ουσιαστικά μέσα από το θεσμικό διάλογο στη διαμόρφωση ενός ρεαλιστικού και αποτελεσματικού οδικού χάρτη για ένα βιώσιμο μέλλον, που συνδέει την επιστημονική γνώση με την πράξη, και την καινοτομία με την κοινωνική ευθύνη.
