Σε ένα διεθνές περιβάλλον που χαρακτηρίζεται από αυξημένη αβεβαιότητα λόγω των παγκόσμιων γεωπολιτικών εντάσεων , η ελληνική οικονομία καλείται να διαχειριστεί ταυτόχρονα και εσωτερικές προκλήσεις.
Ανάμεσά τους, η δημογραφική γήρανση και οι σχετικά χαμηλές επενδύσεις ως ποσοστό του ΑΕΠ, που επηρεάζουν αρνητικά τη δυναμική της απασχόλησης και της παραγωγικότητας της εργασίας.
Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση της Alpha Bank, το ποσοστό απασχόλησης στην Ελλάδα έχει φτάσει σε υψηλά επίπεδα, ξεπερνώντας ακόμα και εκείνα του 2009, ενώ ο κατώτατος μισθός είναι πλέον ο υψηλότερος των τελευταίων 20 ετών. Ωστόσο, η συμμετοχή του εργατικού δυναμικού στον συνολικό πληθυσμό παραμένει χαμηλή, όπως και ο δείκτης παραγωγικότητας, παρότι έχουν σημειώσει πρόοδο σε σχέση με την προηγούμενη πενταετία.
Η γήρανση του πληθυσμού αποτυπώνεται ξεκάθαρα στα στοιχεία της απογραφής, με τις ηλικίες 65+ να έχουν αυξηθεί κατά 11% και τους άνω των 80 ετών κατά 31%. Ταυτόχρονα, η μείωση του πληθυσμού στις παραγωγικές ηλικίες και το φαινόμενο του brain drain έχουν αποδυναμώσει σημαντικά το διαθέσιμο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας.
Παρά τα δημογραφικά εμπόδια, η συνολική μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας από το 2017 και μετά στηρίζεται τόσο στην άνοδο της απασχόλησης όσο και στην ενίσχυση της παραγωγικότητας. Αυτή η θετική πορεία οφείλεται εν μέρει στην ανάκαμψη των επενδύσεων – ιδίως σε μηχανολογικό και τεχνολογικό εξοπλισμό – οι οποίες καταγράφουν μέση ετήσια αύξηση 9,4% από το 2017 έως σήμερα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η εξέλιξη της παραγωγικότητας σε επιμέρους κλάδους. Η βιομηχανία διατηρεί σταθερή επίδοση, οι υπηρεσίες ανακάμπτουν σταθερά από το 2021, ενώ οι κατασκευές ενισχύονται σημαντικά από το 2017 και μετά. Αντίθετα, η παραγωγικότητα στον πρωτογενή τομέα κατέγραψε ισχυρή πτώση το 2023, εξαιτίας των φυσικών καταστροφών – κυρίως στη Θεσσαλία – και της ταυτόχρονης αύξησης της απασχόλησης.
Η ενίσχυση της παραγωγικότητας αποτελεί κρίσιμο πυλώνα για τη βιώσιμη ανάπτυξη της χώρας, ιδιαίτερα ενόψει της κλιματικής κρίσης και των προκλήσεων της ψηφιακής μετάβασης. Η επένδυση στην καινοτομία, στις νέες τεχνολογίες και στην αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου μέσω εκπαίδευσης και εξειδίκευσης, είναι πλέον απαραίτητη για να διασφαλιστεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο παγκόσμιο περιβάλλον.
