Η Ευρωπαϊκή Ένωση προχωρά σε σημαντική αυστηροποίηση της ταξιδιωτικής πολιτικής προς τη Ρωσία, τερματίζοντας την έκδοση πολλαπλών θεωρήσεων εισόδου (multi-entry Schengen visas) για Ρώσους πολίτες. Η απόφαση τέθηκε σε άμεση ισχύ, με στόχο —όπως αναφέρει η Κομισιόν— την «ενίσχυση της ασφάλειας των συνόρων και την προσαρμογή της πολιτικής θεωρήσεων στη νέα γεωπολιτική πραγματικότητα».
Σύμφωνα με την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι Ρώσοι πολίτες θα μπορούν πλέον να λαμβάνουν μόνο βραχυχρόνιες θεωρήσεις μιας εισόδου, γεγονός που σημαίνει ότι θα πρέπει να υποβάλλουν νέα αίτηση κάθε φορά που επιθυμούν να ταξιδέψουν σε χώρα της Ε.Ε.
Η απόφαση εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της Ζώνης Σένγκεν, περιλαμβανομένων της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας και της Ελλάδας. Εξαιρέσεις προβλέπονται μόνο για ανθρωπιστικούς λόγους ή για δημοσιογράφους και υπερασπιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και αυτές «σε εξαιρετικές περιπτώσεις».
Αιτιολόγηση με βάση την ασφάλεια
Η Κομισιόν αποδίδει την απόφαση σε «αυξημένες ανησυχίες ασφαλείας», επικαλούμενη κινδύνους κατασκοπείας, δολιοφθοράς και παραπληροφόρησης.
Η κίνηση εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο περιοριστικών μέτρων που λαμβάνει η Ε.Ε. μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022.
Η προηγούμενη αναστολή της συμφωνίας διευκόλυνσης θεωρήσεων είχε ήδη επιβραδύνει σημαντικά τη διαδικασία έκδοσης και είχε αυξήσει το κόστος για τους αιτούντες.
Πλήγμα για τον ρωσικό εξερχόμενο τουρισμό
Η νέα πολιτική αναμένεται να δυσχεράνει περαιτέρω τα ταξίδια Ρώσων προς την Ευρώπη, επιβαρύνοντάς τα με μεγαλύτερη γραφειοκρατία και κόστος.
Το 2024 είχαν εκδοθεί περίπου 500.000 βραχυχρόνιες θεωρήσεις Σένγκεν σε Ρώσους πολίτες, έναντι 4 εκατομμυρίων το 2019 — πτώση σχεδόν 90%.
Τα ταξιδιωτικά πρακτορεία που δραστηριοποιούνται στη ρωσική αγορά προειδοποιούν ότι η κατάργηση των πολλαπλών θεωρήσεων θα καθιστά μη πρακτικά τα επαναλαμβανόμενα ταξίδια για αναψυχή ή επαγγελματικούς σκοπούς.
Επιπτώσεις σε ευρωπαϊκούς προορισμούς – και στην Ελλάδα
Η εξέλιξη εκτιμάται ότι θα έχει ορατές επιπτώσεις σε χώρες της Βόρειας και Νότιας Ευρώπης, όπου οι Ρώσοι ταξιδιώτες είχαν παραδοσιακά έντονη παρουσία.
Σύμφωνα με αναλυτές, ο αντίκτυπος θα είναι αισθητός σε προορισμούς όπως η Φινλανδία, η Εσθονία και η Λετονία, που αποτελούσαν πύλες εισόδου, αλλά και σε τουριστικές αγορές της Μεσογείου, όπου τα τελευταία χρόνια σημειώθηκε ανάκαμψη ρωσικού ενδιαφέροντος, όπως η Ελλάδα και η Κύπρος.
Παρότι οι αφίξεις από τη Ρωσία παραμένουν περιορισμένες σε σχέση με τα προ του 2020 επίπεδα, η απόφαση περιορίζει τις προοπτικές επανόδου της ρωσικής αγοράς, ειδικά για τουρισμό πολυτελείας και παραθερισμό μακράς διάρκειας.
Το μήνυμα της Ε.Ε.
Ευρωπαίος διπλωμάτης, μιλώντας σε περιφερειακά μέσα, τόνισε πως «το μήνυμα της Ε.Ε. είναι ότι η κανονικότητα στα ταξίδια δεν μπορεί να συνεχιστεί εν μέσω πολέμου».
Η Ε.Ε. θεωρεί πλέον το σύστημα θεωρήσεων «εργαλείο εξωτερικής πολιτικής», συνδέοντας τη διευκόλυνση των ταξιδιών με ζητήματα ασφάλειας και διεθνών σχέσεων.
Από τη ρωσική πλευρά, η απόφαση χαρακτηρίζεται «πολιτικά υποκινούμενη και διακριτική». Ωστόσο, οι Βρυξέλλες επιμένουν ότι στόχος είναι η προστασία της συλλογικής ασφάλειας των κρατών-μελών»
