Στους αιθέρες τροχοδρομεί η ελληνική αεροπορική αγορά

Ποιες αεροπορικές εταιρείες έρχονται, ποια τα νέα δρομολόγια

Σε αναδιάταξη ο αεροπορικός χάρτης

Του Χάρη Ντιγριντάκη

Σε περίοδο σταθεροποίησης μετά από μια περίοδο απομόνωσης και απομακρύνσεων ξένων αεροπορικών εταιρειών τροχοδρομεί η ελληνική αεροπορική αγορά. Η απομάκρυνση του ρίσκου επιστροφής στη δραχμή, τα σχέδια για την αξιοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων και η απόφαση της Qatar Airways να συνδέσει τη Νέα Υόρκη με την Αθήνα από το καλοκαίρι βγάζουν δειλά-δειλά τη χώρα από τον διεθνή αεροπορικό λήθαργο. Το 2013 το κάδρο που αποτυπώνει τους ελληνικούς ουρανούς χαρακτηρίζει κυρίως η εξαγορά της Olympic Air από την Aegean Airlines που βρίσκεται στο μικροσκόπιο των αρχών ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Παράλληλα οι αποκρατικοποιήσεις των περιφερειακών αεροδρομίων της Ελλάδας, το εφαλτήριο των οποίων τοποθετείται για τον προσεχή Φεβρουάριο, αναμένεται να δώσουν τη δική τους πινελιά στον καμβά του νέου ελληνικού αεροπορικού χάρτη στον οποίο απουσιάζει μια εθνική πολιτική αερομεταφορών. Κοινός τόπος είναι ότι η επιχειρούμενη ιδιωτικοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων θα αναβαθμίσει σημαντικά το επίπεδο των προσφερόμενων υπηρεσιών ενισχύοντας ταυτόχρονα την τουριστική βιομηχανία. Δίχως αμφισβήτηση, τα τελευταία χρόνια πολλές εταιρείες έχουν αφαιρέσει την Ελλάδα από τη λίστα των προορισμών τους. Κίνηση που γίνεται ευκολότερα αντιληπτή, εάν ληφθεί υπόψη η πολιτική αστάθεια των τελευταίων μηνών, αλλά και η άνευ προηγουμένου συρρίκνωση των ρυθμών ανάπτυξης (38 δισ. ευρώ εκτιμάται ότι μειώθηκε το ΑΕΠ το διάστημα 2008-2012). Στα παραπάνω πρέπει να συμπεριληφθούν και τα σοβαρά προβλήματα βιωσιμότητας που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές και αμερικανικές αερογραμμές.

Αναφορικά με τις μετακινήσεις επιβατών μετά την Aegean Airlines, στη δεύτερη θέση το 2013 θα έλθει η Ryanair, στην Τρίτη θα περάσει η Easy Jet και στην τέταρτη η Olympic Air έως ότου απορροφηθεί από την Aegean. Στο Ελευθέριος Βενιζέλος η σειρά των αεροπορικών βάσει μεριδίου αγοράς είναι αυτή τη στιγμή η εξής : 1. Aegean , 2. Olympic, 3.easyJet , 4. Lufthansa 5.Air France / KLM, 6.Swiss, 7.British Airways, 8.Cyprus Airways, 9.Alitalia, 10.Turkish Airlines.

Ιδιαίτερης σημασίας όπως προαναφέρθηκε κρίνεται από την αγορά η επιλογή της Qatar Airways να επιλέξει την Αθήνα από το τέλος της άνοιξης ως ενδιάμεσο σταθμό για τις πτήσεις της προς την Νέα Υόρκη κίνηση που δίδει ψήφο εμπιστοσύνης προς τον αερολιμένα της Αθήνας. Η υπό διαμόρφωση βάση της Ryanair στo αεροδρόμιο «Ιωάννης Δασκαλογιάννης» των Χανίων με 56 δρομολόγια έναντι 26 το 2012, η ενίσχυση της παρουσίας της easyjet και η αύξηση των δρομολογίων της SAS αναμένεται να δώσουν μεγαλύτερη ζωή σε περιφερειακά αεροδρόμια της Ελλάδας.

Ανακατατάξεις

Η επικείμενη φυγή της Iberia από την Αθήνα δεν θα μπορούσε να χαρακτηριστεί απώλεια δεδομένης της ενίσχυσης του προγράμματος της χαμηλού κόστους Vueling (συμμετέχει με ποσοστό 45% η Iberia) στην Αθήνα αφού εκτός από το δρομολόγια Βαρκελώνη – Αθήνα που διενεργεί ήδη σύμφωνα με πληροφορίες του «Ε» ξεκινά νέα πτήση προς Μπιλμπάο και αναμένεται ως το καλοκαίρι να ξεκινήσει το δρομολόγιο Μαδρίτη- Αθήνα. Η Air France συνεχίζει και το 2013 τα δρομολόγια από την γαλλική περιφέρεια Νίκαια, Μασσαλία και Τουλούζη προς το αεροδρόμιο της Αθήνας στο οποίο και η KLM προσθέτει μια επιπλέον ημερήσια συχνότητα από Άμστερνταμ. Ταυτόχρονα σύμφωνα με τις ίδιες πηγές αυξάνει τη χωρητικότητα της η Emirates με αλλαγή τύπου αεροσκάφους και η Hermes Airlines ξεκινά από τον Απρίλιο τα δρομολόγια Αθήνα-Βαγδάτη και Αθήνα Ερμπίλ. Ακόμη κατά τις ίδιες πληροφορίες η Aegean Airlines ενδυναμώνει την παρουσίας της στο εξωτερικό ανοίγοντας νέους προορισμούς. Πρόκειται για το Αγία Πετρούπολη–Αθήνα, το Βουδαπέστη-Αθήνα υπάρχουν σχέδια για το Βαρσοβία-Αθήνα και από τον Απρίλιο 2013 αναμένονται να αρχίσει το δρομολόγιο της εταιρείας προς Μπακού. Επίσης λέγεται ότι ισχυρός Low Cost Carrier των ΗΠΑ (πιθανώς η US AIR) πρόκειται από τον Ιούνιο να ξεκινήσει πτήσεις από τη Νέα Υόρκη προς Αθήνα. Άλλωστε η απόφαση της Qatar Airways να εκτελεί, από το επόμενο καλοκαίρι, καθημερινά δρομολόγιο από την Αθήνα προς τη Νέα Υόρκη λειτουργεί ως «κράχτης», προσελκύοντας στην Ελλάδα και άλλες εταιρείες του χώρου, σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς. Δεν είναι τυχαίο που η Delta Airlines προγραμματίζει, από τον Μάιο, να επαναλειτουργήσει την πτήση Αθήνα-Νέα Υόρκη, σε εποχική βάση. 

Την ίδια στιγμή, τον επόμενο Μάιο προγραμματίζει να ξεκινήσει πτήσεις από το «Ελ. Βενιζέλος» και η Sky Greece Airlines, που θα συνδέει την Αθήνα με τη Νέα Υόρκη, το Μόντρεαλ, το Τορόντο και το Σικάγο. Πίσω από το εγχείρημα βρίσκονται οι Ελληνοκαναδοί επιχειρηματίες Πέτρος Χειλάκος, Νίκος Αλεξανδρής και Βασίλης Αλεφάντης, των οποίων «μεγάλο στοίχημα» είναι η επιτυχής διαχείριση του υψηλού κόστους των υπερατλαντικών πτήσεων.

Μία ακόμη εταιρεία χαμηλού κόστους, ελληνικών συμφερόντων, η Hellas Airlines-της οποίας επικεφαλής είναι ο πρώην πιλότος Βασίλης Ραλάκης- προγραμματίζει την έναρξη πτήσεων για τις 15 Ιανουαρίου έχοντας στο στόλο της με leasing ένα αεροσκάφος A320. Όμως ο «Ε» επικοινώνησε με την ΥΠΑ και σύμφωνα με τις έως τώρα υπάρχουσες πληροφορίες η εν λόγω εταιρεία δεν έχει λάβει ακόμη άδεια πτητικής εκμετάλλευσης. Η βάση της φέρεται να είναι το αεροδρόμιο της Νέας Αγχιάλου στο Βόλο, από όπου θα πετάει προς Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ρόδο, Ηράκλειο, Γιάννενα και Σκιάθο. Η έναρξη δρομολογίων στο εξωτερικό και συγκεκριμένα από το Βόλο προς Μόσχα, Λονδίνο, Φρανκφούρτη, Παρίσι και Μαδρίτη προγραμματίζεται το καλοκαίρι του 2013. Επίσης, σύμφωνα με πληροφορίες, αερομεταφορείς από το Ταϊβάν ενδιαφέρονται για την πραγματοποίηση απευθείας πτήσεων από Αθήνα προς Ταϊβάν. 

Με έναν ακόμη προορισμό, τη Σμύρνη θα συνδέεται η Θεσσαλονίκη, καθώς η τουρκική αεροπορική χαμηλού κόστους Pegasus, εξετάζει την αεροπορική σύνδεση των δύο πόλεων. Ενδιαφέρον για την εκτέλεση του συγκεκριμένου δρομολογίου, έχει επιδείξει στο παρελθόν και η Aegean Airlines. Αίσθηση επίσης προκαλεί η δυναμική επέκταση της Cyprus Airways στην ελληνική εσωτερική αγορά η οποία με την αύξηση των πτήσεων της, κατέχει το 12% του συνόλου της εσωτερικής αγοράς ενώ το μερίδιο της στους τρεις προορισμούς που πετά (Αθήνα, Θεσσαλονίκη και Ρόδο) φτάνει στο 25%.

Το 2012 n εγχώρια αεροπορική αγορά βίωσε μια από τις χειρότερες ημέρες της. Οι δύο εκπρόσωποι της ελληνικής αεροπορικής αγοράς που επιχειρούν δεύτερη απόπειρα συγχώνευσης αναζητώντας τρόπους επιβίωσης, πραγματοποιούν τα τελευταία δύο χρόνια… χαμηλές πτήσεις εφαρμόζοντας περικοπές δρομολογίων και περιορισμό συχνοτήτων στους προορισμούς τους. Για δεύτερη συνεχή χρονιά Aegean Airlines κατέγραψε ζημίες διαθέτοντας αρκετό ρευστό όχι μόνο να εξαγοράσει την Olympic Air -που απομείωσε τις ζημίες της περικόπτοντας δρομολόγια και προσωπικό- αλλά και άλλο περιφερειακό παίκτη αν επιθυμεί. Την ίδια ώρα η Turkish Airlines, κρατικά ελεγχόμενη κατά 49%, εδραιώνει την παρουσία της στην Ελλάδα. Κατέχοντας τον τίτλο της πλέον αναπτυσσόμενης εταιρείας στην Ευρώπη, κινείται με μέθοδο στην ελληνική επικράτεια. Εδραιώνει σταδιακά την παρουσία της και ήδη αρχίζει να «κυριαρχεί» στη Βόρεια Ελλάδα, έχοντας ως στόχο σε δεύτερη φάση την διακίνηση από εκεί Ελλήνων επιβατών ανά τον κόσμο, αφού ο τουρκικός αερομεταφορέας διεξάγει καθημερινά 200 διεθνείς πτήσεις. Έχοντας αυξήσει τις απευθείας πτήσεις που συνδέουν τη Θεσσαλονίκη με την Κωνσταντινούπολη, στελέχη της εταιρείας επισκέφθηκαν και τα Ιωάννινα, αποσκοπώντας ουσιαστικά στην αγορά… της Νοτίου Αλβανίας. Η Turkish Airlines υπόσχεται τη μεταφορά ενός εκατομμυρίου, τουριστών στην Θεσσαλονίκη εφόσον καταργηθεί n υποχρέωση θεώρησης βίζας.

Το 2013 η Astra Airlines προσανατολίζεται να εκμισθώσει μέσω της μεθόδου wet lease 2 επιπλέον Α320 και ένα ακόμη Avro (Jumbolino) δεδομένης της έτι περεταίρω διείσδυσης της ρωσικής και ουκρανικής αγοράς στην Ελλάδα. Σημειώνεται ότι η εταιρεία διαθέτει από τον προσεχή Οκτώβριο ως βάση ένα jumbolino στο Ελευθέριος Βενιζέλος για τη διενέργεια πτήσεων τσάρτερ, αλλά και την κάλυψη του δρομολογίου της άγονης γραμμής Αθήνα-Σητεία. Επισημαίνεται δε ότι η Astra πραγματοποιεί 4 άγονες γραμμές με βάση τη Θεσσαλονίκη (Χίο, Σάμο, Καλαμάτα και Κέρκυρα). Τέλος για την προσεχή θερινή σαιζόν η Astra Airlines προς ώρας έχει σχεδιάσει να εκτελεί από τη συμπρωτεύουσα 2 νέες πτήσεις για Ρόδο και Κήθυρα, ενώ θα επαναφέρει τα δρομολόγια προς Χανιά, Μύκονο, Σαντορίνη, Ζάκυνθο και Κάρπαθο. 

Δυναμική διείσδυση στην Ελλάδα επιχειρεί όπως τονίστηκε παραπάνω και η σκανδιναβική SAS διευρύνοντας την παρουσία της το 2013 σε διάφορους προορισμούς της χώρας μας ανακαλύπτοντας ταυτόχρονα και νέους. Η σκανδιναβική εταιρεία ενώνει από το προσεχές έτος και για τους καλοκαιρινούς μήνες τη Θεσσαλονίκη με τη Στοκχόλμη και την Κοπεγχάγη με 4 δρομολόγια εβδομαδιαίως, ενώ ξεκινά δρομολόγια απ’ ευθείας για Σαντορίνη. Όπως αναφέρουν οι ίδιες πηγές το 2013 αυξάνονται και οι συχνότητες των δρομολογίων της σκανδιναβικής εταιρείας από και προς το Ελευθέριος Βενιζέλος προς τη Στοκχόλμη, όπου από 1 δρομολόγιο την εβδομάδα η πτήση μετατρέπεται σε καθημερινή, ενώ θα γίνονται και 3 πτήσεις την εβδομάδα προς Όσλο. Ενδεικτικό της σπουδής που δείχνει ο σκανδιναβικός αερομεταφορέας προς την Ελλάδα είναι το γεγονός ότι η χώρα μας συγκεντρώνει περίπου το 1/4 περίπου των νέων δρομολογίων που θα ξεκινήσει συνολικά από την νέα χρονιά η SAS.

Low Cost

Σε ισχυρό παίκτη στον ελληνικό τουρισμό τείνουν να μετατραπούν τα Χανιά δεδομένης της εξέλιξης να γίνει το αεροδρόμιο των Χανίων η πρώτη βάση της Ryanair στην Ελλάδα και η 55η στην Ευρώπη. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Ένωσης Ξενοδόχων του νομού Μανώλη Γιαννούλη με την κίνηση αυτή που αποτελεί πρωτοβουλία του Επιμελητηρίου του νομού ενδυναμώνεται η αεροπορική σύνδεση του νομού με περισσότερους προορισμούς στην Ευρώπη επιμηκύνοντας παράλληλα τη σαιζόν. Υπενθυμίζεται ότι ο ιρλανδικός Low Cost γίγαντας Ryanair τον τελευταίο χρόνο έχει αυξήσει σημαντικά την παρουσία της στην Ελλάδα συνδέοντας διάφορα περιφερειακά αεροδρόμια (αεροδρόμιο N. Αγχιάλου στο Βόλο, Χανιά, Κέρκυρα, Κω, Ρόδο αλλά και Θεσσαλονίκη) με απευθείας πτήσεις σε πόλεις της Αγγλίας, της Ιταλίας, της Κύπρου και της Γερμανίας. Τα Χανιά επίσης θα γίνουν το πρώτο αεροδρόμιο στην Ελλάδα που θα συνδέσει η Ryanair με άλλο Ελληνικό προορισμό, την Θεσσαλονίκη. Όπως σημείωσε το στέλεχος της ιρλανδικής αεροπορικής εταιρείας Kate Sherry, από τον Απρίλιο μέχρι και τον Οκτώβριο θα εκτελούνται κάθε εβδομάδα περίπου 106 πτήσεις από και προς το αεροδρόμιο, ενώ ο συνολικός αριθμός των επιβατών που θα διακινηθεί υπολογίζεται σε 500 χιλ. Η Ryanair από τον Απρίλιο θα ξεκινήσει δρομολόγια σε άλλα δύο νέα ελληνικά αεροδρόμια, στην Καλαμάτα και την Ζάκυνθο. Από την Καλαμάτα θα εξυπηρετούνται οι γραμμές προς Βρυξέλλες και Ρώμη. Σε εβδομαδιαία θα εκτελούνται τέσσερις πτήσεις και αναμένεται να διακινηθούν 30 χιλ. επιβάτες. Από την Ζάκυνθο θα υπάρχουν δύο πτήσεις την εβδομάδα για Μιλάνο και ο αριθμός των ταξιδιωτών που θα εξυπηρετήσει η γραμμή αυτή υπολογίζεται σε 15 χιλ. Σημειώνεται τέλος πως η Ιρλανδική Ryanair υπέγραψε, πολύ πρόσφατα, με το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου διετές συμβόλαιο ύψους 500 χιλιάδων ευρώ για την εκτέλεση πτήσεων από πόλεις της Αγγλίας, της Ιταλίας και της Γερμανίας προς τη Ρόδο και την Κω.

Εδραιώνει την παρουσία της προς την Ελλάδα η easyjet ανοίγοντας τον 11ο προορισμό της στην Καλαμάτα από φέτος, σύμφωνα με τον περιφερειακό της Διευθυντή Στέφανο Βακιρτζή. Όπως τονίζει στον «Ε» ο κ. Βακιρτζής η εταιρεία προσθέτει πτήσεις από το Μάντσεστερ προς Σαντορίνη Μύκονο και Θεσσαλονίκη και αυξάνει το δρομολόγια της από Μιλάνο, Βερολίνο, Ρώμη, Γενεύη κ.λ.π. προς Κέρκυρα, Ρόδο και Ηράκλειο. Παραμένουν υψηλές οι τιμές στο αεροδρόμιο των Αθηνών, συμπληρώνει ο κ. Βακιρτζής καθιστώντας δύσκολη την επαύξηση των δρομολογίων προς την Αθήνα. Παρ΄ όλα ταύτα θεωρεί ότι οι πληρότητες των δρομολογίων προς το αεροδρόμιο των Σπάτων θα βελτιωθούν εκτιμώντας ότι η εταιρεία του θα ξεπεράσει το φράγμα του 1 εκατ. επιβατών προς την Ελλάδα το προσεχές έτος.

Η Διεθνής Αεροπορική Αγορά και η Ελλάδα

Η παγκόσμια αεροπορική αγορά βρίσκεται αντιμέτωπη με τεράστιες ανακατατάξεις και στο πλαίσιο αυτό φαίνεται ότι «κεφάλι» παίρνουν οι αεροπορικές εταιρείες από χώρες της Μέσης Ανατολής που διαθέτουν μεγάλη οικονομική επιφάνεια η οποία τους επιτρέπει μεγάλες επενδύσεις για το «χτίσιμο» του στόλου τους.

Αντίθετα σύμφωνα με τον Ντίνο Φρατζεσκάκη γ.γ. του Συνδέσμου Αντιπροσώπων Ξένων Αεροπορικών Εταιρειών φαίνεται να βαίνουν συρρικνούμενα τα μεγέθη ευρωπαϊκών εταιρειών που κυριάρχησαν επί χρόνια στο παγκόσμιο αεροπορικό στερέωμα. Επίσης σοβαρό πρόβλημα ανταγωνισμού αντιμετωπίζουν και οι αμερικάνικες αεροπορικές εταιρείες, οι οποίες στην συντριπτική τους πλειοψηφία διαθέτουν στόλους γερασμένους και ενεργοβόρους. Χαρακτηριστικό των αλλαγών που δρομολογούνται είναι το γεγονός ότι η αεροπορική αγορά Ασίας – Ειρηνικού, η οποία σήμερα έχει μεγέθη αντίστοιχα με την Ευρωπαϊκή και την Αμερικάνικη αγορά με περίπου 1,5 δις επιβάτες ετησίως, αναμένεται ως το 2030 να διευρύνει τα μεγέθη της με πολύ γρηγορότερους ρυθμούς φτάνοντας στα 4,5 δις επιβάτες. Χαρακτηριστικό είναι ότι ο όγκος των επιβατών μεταξύ Ασίας και Ευρώπης, που σήμερα φτάνει στα 60 εκατομμύρια το χρόνο, σε μια 15ετία θα έχει υπερδιπλασιαστεί φτάνοντας στα 130 εκατομμύρια επιβάτες.

Σταθεροποίηση της ελληνικής αεροπορικής αγοράς από το προσεχές καλοκαίρι διαβλέπει ο Γενικός Διευθυντής του Ελευθέριος Βενιζέλος Γιάννης Παράσχης μιλώντας στο tourismtoday.gr  . Ερωτηθείς για την επιχειρούμενη εξαγορά της Olympic Air από την Aegean Airlines, η οποία, ο κ. Παράσχης τάχθηκε υπέρ της κίνησης αυτής τονίζοντας ότι θα είναι μια εξέλιξη η οποία θα έχει οφέλη και για το αεροδρόμιο. «Είναι κρίσιμο να υπάρχει ένας αερομεταφορέας βιώσιμος και ισχυρός που να αναπτύσσεται από την Αθήνα» σημείωσε ο γενικός διευθυντής του ΔΑΑ. Μάλιστα δεν δίστασε να τονίσει ότι στον κλάδο των αεροπορικών εταιρειών υπάρχει ένα ευρύτερο κύμα συγχωνεύσεων και είναι πολύ δύσκολο στην Ελλάδα να επιβιώσουν δύο μεγάλες εταιρείες. Αναφερθείς δε στο ενδεχόμενο απόρριψης της εξαγοράς σημείωσε ότι «οι εξελίξεις μετά θα οδηγήσουν την κατάσταση σε δύσκολους δρόμους. Δεν ξέρω κατά πόσον μπορούν να συντηρούνται εταιρείες που καταγράφουν πολύ μεγάλες ζημιές από την λειτουργία τους».

Ο κ. Παράσχης χαρακτήρισε ιδιαίτερης σημασίας την επιλογή της Qatar Airways να επιλέξει την Αθήνα ως ενδιάμεσο σταθμό για τις πτήσεις της προς την Νέα Υόρκη σημειώνοντας ότι πρόκειται για ψήφο εμπιστοσύνης προς τον αερολιμένα της Αθήνας, η οποία έρχεται σε μία δύσκολη εποχή που τα αεροδρόμια βρίσκονται σε εξαιρετικά δύσκολη θέση με τον ανταγωνισμό να είναι ιδιαίτερα σκληρός.