Η Βρετανία ακολουθεί το παράδειγμα δεκάδων χωρών και θεσπίζει τέλη διαμονής για τουρίστες, με στόχο την ενίσχυση των τοπικών κοινοτήτων και της βιωσιμότητας των προορισμών
Η επιβολή φόρου διαμονής για τους τουρίστες δεν αποτελεί πλέον εξαίρεση αλλά κανόνα, καθώς όλο και περισσότερες χώρες επιλέγουν να μετακυλίσουν ένα μικρό μέρος του κόστους του μαζικού τουρισμού στους ίδιους τους επισκέπτες. Σε αυτό το πλαίσιο, και το Ηνωμένο Βασίλειο αποφάσισε να κινηθεί προς την ίδια κατεύθυνση, ενισχύοντας το αποτύπωμα της βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
Τοπικές πρωτοβουλίες και νόμοι σε εξέλιξη
Η Σκωτία ήταν η πρώτη περιοχή που θέσπισε σχετική νομοθεσία, με το Εδιμβούργο να εφαρμόζει από τον Ιούλιο του 2026 φόρο διαμονής 5% ανά διανυκτέρευση. Τα έσοδα θα διοχετεύονται σε δημοτικές υπηρεσίες, φεστιβάλ, καθαρισμό δημόσιων χώρων και ενίσχυση των μεταφορών.
Στην Αγγλία, όπου δεν υπάρχει εθνικό θεσμικό πλαίσιο, χρησιμοποιούνται τα λεγόμενα Tourism Business Improvement Districts (TBIDs), με το Μάντσεστερ να επιβάλλει £1 ανά διανυκτέρευση από το 2023 και το Λίβερπουλ, καθώς και το Bournemouth-Christchurch-Poole να χρεώνουν £2. Ο δήμαρχος του Λονδίνου, Sadiq Khan, έχει προτείνει γενικό φόρο 5% στην πρωτεύουσα, που θα μπορούσε να αποφέρει πάνω από 280 εκατ. ευρώ ετησίως.
Αντίστοιχες κινήσεις καταγράφονται και στην Ουαλία, όπου ετοιμάζεται ένα εθνικό πλαίσιο για την εφαρμογή του μέτρου από τις τοπικές αρχές έως τα τέλη του 2024.
Σε διεθνές επίπεδο: Ένας παγκόσμιος «τουριστικός χάρτης» τελών
Ο φόρος διαμονής δεν είναι καινούρια υπόθεση διεθνώς. Από την Αυστρία και την Κροατία μέχρι την Ιαπωνία και το Μεξικό, οι χώρες αξιοποιούν αυτά τα έσοδα για τη συντήρηση των υποδομών και την προστασία της πολιτιστικής τους κληρονομιάς. Η Ελλάδα ήδη εφαρμόζει από το 2024 το «τέλος ανθεκτικότητας στην κλιματική κρίση», ύψους 1,5 έως 10 ευρώ ανάλογα με την κατηγορία καταλύματος.
Στις ΗΠΑ και τον Καναδά, οι τουριστικοί φόροι ισχύουν σε επίπεδο πόλης ή πολιτείας, φτάνοντας σε ορισμένες περιπτώσεις και το 10% της τιμής διαμονής. Στη Νέα Ζηλανδία, οι τουρίστες πληρώνουν εισφορά 35 NZD για την προστασία των φυσικών τοπίων.
Ένα μικρό τέλος με μεγάλη σημασία
Το ύψος των τελών είναι συνήθως μικρό – λίγα ευρώ ή δολάρια ανά διανυκτέρευση – αλλά το όφελος είναι σημαντικό όταν αυτά επανεπενδύονται σε τοπικό επίπεδο. Από τον καθαρισμό παραλιών έως τη διοργάνωση πολιτιστικών εκδηλώσεων, η επιβάρυνση αυτή επιστρέφει στους ίδιους τους επισκέπτες με τη μορφή μιας πιο ποιοτικής εμπειρίας.
Πέρα από το οικονομικό σκέλος, το τέλος διαμονής αποτελεί και μια συμβολική πράξη: αναγνώριση του ρόλου του επισκέπτη ως προσωρινού «συνδημότη» με συμμετοχή στις ανάγκες της περιοχής που φιλοξενεί.
Η Ελλάδα στο προσκήνιο
Με τον τουρισμό να αποτελεί βασικό πυλώνα της ελληνικής οικονομίας, η αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων αυτών έχει κρίσιμη σημασία για τη βιωσιμότητα των δημοφιλών προορισμών της χώρας. Σε μια περίοδο που η τουριστική πίεση αυξάνεται, ειδικά σε νησιωτικές περιοχές, η στρατηγική διαχείριση αυτών των εσόδων μπορεί να εξασφαλίσει ισορροπία ανάμεσα στην τουριστική ανάπτυξη και την τοπική ευημερία.
Καθώς ο κόσμος ανοίγεται σε ένα νέο μοντέλο τουρισμού, όπου η ποιότητα, η αειφορία και η συμμετοχή είναι στο επίκεντρο, το Ηνωμένο Βασίλειο – και κατ’ επέκταση η Ευρώπη – φαίνεται να κινούνται προς μια κατεύθυνση πιο υπεύθυνης και συμμετοχικής τουριστικής πολιτικής.
