Μια νέα στρατηγική μελέτη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ταξιδίων (ETC), με τίτλο «Μελλοντική Προετοιμασία του Ευρωπαϊκού Τουρισμού μέσω Σχεδιασμού Σεναρίων και Στρατηγικής Προοπτικής Διερεύνησης», αναδεικνύει έξι αλληλένδετες δυνάμεις που θα επηρεάσουν καθοριστικά τον ευρωπαϊκό τουρισμό μέχρι το 2035.
Η ανάλυση δεν «προβλέπει» το μέλλον, αλλά παρουσιάζει πολλαπλά πιθανά σενάρια και στρατηγικές που μπορούν να κάνουν τον τομέα πιο ανθεκτικό.
Οι δυνάμεις που διαμορφώνουν το αύριο του τουρισμού
1. Κλιματική αλλαγή
Ακραία καιρικά φαινόμενα και άνοδος της θερμοκρασίας αναδιαμορφώνουν την εποχικότητα. Για προορισμούς όπως η Ελλάδα, που βασίζονται στον ήλιο και τη θάλασσα, αυτό σημαίνει ανάγκη για διαφοροποίηση και ανάδειξη νέων μορφών τουρισμού (π.χ. πολιτιστικός, ορεινός, γαστρονομικός).
2. Φόβος για ταχείες αλλαγές
Οι ραγδαίες κοινωνικές και τεχνολογικές μεταβολές δημιουργούν αβεβαιότητα. Η προσαρμογή του τουριστικού προϊόντος σε νέες συνθήκες – από την τεχνητή νοημοσύνη μέχρι την αλλαγή συνηθειών ταξιδιωτών – είναι κρίσιμη.
3. Διακυβέρνηση και ρύθμιση σε ευρωπαϊκό επίπεδο
Ο ισχυρότερος συντονισμός μεταξύ κρατών-μελών είναι απαραίτητος. Θέματα όπως η βιώσιμη ανάπτυξη και η διαχείριση της υπερτουριστικοποίησης απαιτούν κοινές ευρωπαϊκές λύσεις, που θα επηρεάσουν άμεσα και την Ελλάδα.
4. Άνοδος της παγκόσμιας μεσαίας τάξης
Οι νέες μεσαίες τάξεις στην Ασία και τη Λατινική Αμερική διευρύνουν τη δεξαμενή ταξιδιωτών. Η Ελλάδα μπορεί να κερδίσει σημαντικά, εφόσον ενισχύσει τη συνδεσιμότητά της και προσαρμόσει τις υπηρεσίες στις ανάγκες αυτών των αγορών.
5. Μεταβολές στη ζήτηση μεταξύ γενεών
Οι νεότεροι ταξιδιώτες ζητούν αυθεντικές εμπειρίες, βιωσιμότητα και ψηφιοποίηση. Για την Ελλάδα, αυτό σημαίνει περισσότερες επενδύσεις σε πράσινες υποδομές, ψηφιακά εργαλεία και εμπειρίες που αναδεικνύουν τοπικές κοινότητες.
6. Προκλήσεις στην εργασία και τις δεξιότητες
Η έλλειψη προσωπικού και οι αναντιστοιχίες δεξιοτήτων περιορίζουν την καινοτομία. Στην Ελλάδα, όπου ο τουρισμός αποτελεί πυλώνα της οικονομίας, η εκπαίδευση και η αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού είναι κρίσιμος παράγοντας επιτυχίας.
Τέσσερα πιθανά σενάρια για το 2035
Η μελέτη σκιαγραφεί τέσσερις εκδοχές του μέλλοντος:
● Κατακερματισμός και Οικειότητα: Αδύναμη ευρωπαϊκή συνεργασία, μαζικός τουρισμός χωρίς αυθεντικότητα.
● Συντονισμός και Οικειότητα: Καλύτερη διαχείριση κινδύνων, αλλά με κυριαρχία των πλατφορμών.
● Συνεργατικός Μετασχηματισμός: Συμμετοχική διακυβέρνηση, ευθυγράμμιση με τις κλιματικές και ψηφιακές πολιτικές, ενίσχυση βιώσιμου τουρισμού.
● Ανομοιόμορφος Μετασχηματισμός: Τοπικές κοινότητες και ΜμΕ καινοτομούν, αλλά χωρίς συνοχή στην ΕΕ.
Τι σημαίνει για την Ελλάδα
Η έρευνα δείχνει ότι η Ελλάδα, ως κορυφαίος τουριστικός προορισμός της Μεσογείου, θα πρέπει να κινηθεί στρατηγικά:
● Να επενδύσει στη βιωσιμότητα και στη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
● Να προετοιμάσει το ανθρώπινο δυναμικό για τις δεξιότητες του μέλλοντος.
● Να εκμεταλλευτεί την αυξανόμενη ζήτηση από νέες διεθνείς αγορές.
● Να διαφοροποιήσει το τουριστικό προϊόν, μειώνοντας την εξάρτηση από την εποχικότητα.
Η μελέτη της ETC υπογραμμίζει ότι το μέλλον του ευρωπαϊκού τουρισμού δεν είναι δεδομένο, αλλά θα εξαρτηθεί από τις στρατηγικές επιλογές του σήμερα. Για την Ελλάδα, η έγκαιρη προσαρμογή μπορεί να αποτελέσει όχι μόνο πρόκληση, αλλά και ευκαιρία.
, με τίτλο «Μελλοντική Προετοιμασία του Ευρωπαϊκού Τουρισμού μέσω){kind=link}