Aπό τον διθέσιο αναβατήρα οι οξιές πάνω στο χιονισμένο τερέν μοιάζουν με ζαχαρωτά σε παιδική τούρτα. Πλησιάζοντας στην κορυφή, στα 2.100 μέτρα, τα σύννεφα πυκνώνουν. Στο βάθος αχνοφαίνεται η οροσειρά της Πίνδου. Από κάτω μας, οι σκιέρ χαράζουν στο χιόνι τις δικές τους γραμμές. Βρισκόμαστε δυτικά των Γρεβενών, στο χιονοδρομικό κέντρο της Βασιλίτσας, το οποίο σε φυσική ομορφιά συναγωνίζεται τα άλλα χειμερινά θέρετρα της Ευρώπης. Εντούτοις, αφενός δεν διαθέτει τις απαιτούμενες υποδομές για να προσελκύσει χιονοδρόμους από το εξωτερικό, αφετέρου τα κοντινά χωριά (όπως η Σαμαρίνα και η Σμίξη) δεν έχουν αναπτυχθεί τουριστικά, ώστε να μπορούν να υποστηρίξουν οργανωμένα πακέτα εκδρομών.
Αντίστοιχη είναι η κατάσταση και στο Καϊμακτσαλάν, στο νομό Πέλλας. Υπάρχει μεν ένας αυτόνομος τουριστικός οικισμός σε απόσταση 17 χιλιομέτρων, το πετρόκτιστο χωριό του Αγίου Αθανασίου, αλλά το χιονοδρομικό του παλεύει να φτιάξει ένα αξιόπιστο προφίλ. Και στις δύο περιπτώσεις, εν ολίγοις, οι περιοχές δεν έχουν αξιοποιηθεί συνολικά ως τουριστικοί προορισμοί, ώστε τα χιονοδρομικά να υποστηρίζουν την ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών και αντίστροφα.
Η μέχρι πρότινος απουσία ενός νομοθετικού πλαισίου λειτουργίας των χιονοδρομικών στη χώρα μας και η ασυνέχεια στη διοίκηση είναι οι βασικότερες αιτίες που δεν προωθήθηκε -αν και υπάρχουν οι προϋποθέσεις από πλευράς φυσικής ομορφιάς- το δοκιμασμένο και επιτυχημένο σε άλλες χώρες μοντέλο ανάπτυξης χειμερινού τουρισμού.
Λειτουργούσαν χωρίς άδεια
Μόλις τον περασμένο Αύγουστο το ελληνικό κοινοβούλιο αποφάσισε να λύσει οριστικά το θέμα αδειοδότησης των χιονοδρομικών κέντρων! Εως τότε λειτουργούσαν δίχως το ειδικό σήμα του ΕΟΤ και χωρίς εγκεκριμένα τοπογραφικά σχέδια – με λίγα λόγια, ουδείς γνώριζε την ακριβή έκτασή τους.
Το ασαφές πλαίσιο λειτουργίας δημιουργούσε σωρεία προβλημάτων. Για παράδειγμα, οι δήμοι των περιοχών χορηγούσαν άδειες σε μαγαζιά εστίασης, τα οποία δεν διέθεταν πιστοποιητικό πυρασφάλειας ούτε είχαν περάσει ποτέ υγειονομικό έλεγχο. Με τους νόμους 4178/2013 (άρ. 16) και 4179/2013 (άρ. 13), όμως, αντιμετωπίζεται το ζήτημα της αυθαίρετης δόμησης και καθορίζονται επιτέλους τα όρια των χιονοδρομικών. Ετσι, αφού θα έχουν πλέον όλα τα νόμιμα παραστατικά, θα μπορούν να ενταχθούν σε κοινοτικά προγράμματα. Ωστόσο, αν και η ψήφιση της αναγκαίας νομοθετικής ρύθμισης βοηθά στη λύση αρκετών προβλημάτων, ένα πλήθος εμποδίων «παγώνει» την περαιτέρω ανάπτυξη των χιονοδρομικών μας.
Ενα από αυτά είναι η ασάφεια στο ιδιοκτησιακό καθεστώς. Για παράδειγμα, ένα τμήμα του χιονοδρομικού της Βασιλίτσας ανήκει στον Δήμο Γρεβενών, άλλο στον Δήμο Κόνιτσας, τρίτο στο Δημόσιο και ένα ακόμη στη Γενική Γραμματεία Αθλητισμού, όπου υπάγεται. Για να προχωρήσει λοιπόν το επενδυτικό σχέδιο (masterplan) των 20.000.000 ευρώ που συντάσσει τώρα ο Δήμος Γρεβενών με το Φορέα Διαχείρισης του χιονοδρομικού, θα πρέπει κατ’ αρχάς να ξεκαθαριστεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς μέσω προγραμματικής σύμβασης. Φυσικά, μέχρι να ξεκινήσει η επένδυση, δεν πρόκειται να ανασταλεί η λειτουργία των παράνομων μαγαζιών που βρίσκονται από την πλευρά του Δήμου Κόνιτσας. «Οταν εφαρμοστεί το αναπτυξιακό πλάνο, θα εκσυγχρονίσουμε τον εξοπλισμό μας, θα αποκτήσουμε τεχνητή χιόνωση και θα διπλασιάσουμε τις πίστες (από 17 χιλιόμετρα θα γίνουν σχεδόν 30). Τότε, σίγουρα θα ανταγωνιζόμαστε με αξιώσεις αντίστοιχα του εξωτερικού», σημειώνει ο κ. Γιάννης Νασίκας, αντιπρόεδρος του φορέα διαχείρισης και αντιδήμαρχος Γρεβενών.
Γιάννης Παπαδημητρίου
