Σημαντικές αλλαγές στον τομέα των αερομεταφορών αναμένεται να φέρει η εναρμόνιση της Κύπρου με την ευρωπαϊκή Οδηγία 2023/958, που αφορά τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Οι τροποποιήσεις στο σχετικό νομικό πλαίσιο θα επηρεάσουν άμεσα και την τιμολόγηση των αεροπορικών εισιτηρίων.
Στο επίκεντρο της σημερινής συνεδρίασης της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Περιβάλλοντος βρίσκεται το νομοσχέδιο «Ο περί της Θέσπισης Συστήματος Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής Αερίων του Θερμοκηπίου (Τροποποιητικός) Νόμος του 2025». Εφόσον δοθεί το «πράσινο φως», το επόμενο βήμα θα είναι η υποβολή του προς ψήφιση στην Ολομέλεια.
Η υιοθέτηση του νέου νομοθετικού πλαισίου κρίνεται αναγκαία, καθώς θα κλείσει τον φάκελο επί παραβάσει που έχει ανοίξει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εις βάρος της Κύπρου για καθυστερημένη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις της οδηγίας.
Το νομοσχέδιο μεταφέρει στο κυπριακό δίκαιο ρυθμίσεις που ενισχύουν το Ευρωπαϊκό Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής (ETS), με ιδιαίτερη έμφαση στη σταδιακή εξάλειψη των δωρεάν δικαιωμάτων εκπομπών για τις αεροπορικές εταιρείες. Το τέλος αυτής της δωρεάν παροχής τοποθετείται στο 2026.
Με βάση τις ρυθμίσεις που προτείνονται, από το 2027 οι αερομεταφορικές επιχειρήσεις ενδέχεται να μετακυλήσουν το αυξημένο κόστος αγοράς δικαιωμάτων εκπομπής στους καταναλωτές. Ως αποτέλεσμα, οι επιβάτες ενδέχεται να δουν άνοδο στις τιμές των αεροπορικών εισιτηρίων – κάτι που προκαλεί ανησυχία για την οικονομική επιβάρυνση των νοικοκυριών και την ευρύτερη προσβασιμότητα στις αερομεταφορές.
Ένα ακόμη σημαντικό σημείο του σχεδίου νόμου είναι η πρόβλεψη για τη διάθεση έως και 20 εκατομμυρίων δικαιωμάτων εκπομπών αποκλειστικά για αερομεταφορείς που κάνουν χρήση βιώσιμων αεροπορικών καυσίμων μέχρι το 2030. Μέτρο που στοχεύει στη στήριξη της μετάβασης σε «πράσινες» πρακτικές στον κλάδο. Οι διατάξεις θα ισχύουν για ευρωπαϊκές και μη ευρωπαϊκές αεροπορικές εταιρείες, ενώ στην Κύπρο αναμένεται να επηρεαστούν συνολικά πέντε αεροπορικές.
Το Υπουργείο Περιβάλλοντος κλήθηκε να προχωρήσει σε νομοθετική εναρμόνιση έπειτα από αιτιολογημένη γνώμη της Κομισιόν, η οποία αποστάλθηκε στις 7 Μαΐου 2025. Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η Κύπρος δεν είχε ακόμη ενσωματώσει κρίσιμα άρθρα της οδηγίας, ειδικά εκείνα που αφορούν τις υποχρεώσεις παρακολούθησης και αναφοράς των εκπομπών, καθώς και την εναρμόνιση του ETS με το παγκόσμιο πλαίσιο CORSIA.
Όπως αναφέρεται από το Τμήμα Περιβάλλοντος, οι συγκεκριμένες πρόνοιες έχουν πλέον ενσωματωθεί στο νομοσχέδιο που παρουσιάζεται σήμερα στην Επιτροπή Περιβάλλοντος. Σε περίπτωση υπερψήφισής του από την Ολομέλεια, οι κυπριακές αρχές θα ειδοποιήσουν τις Βρυξέλλες ώστε να αποφευχθεί η επιβολή προστίμων ή άλλων κυρώσεων από το Δικαστήριο της ΕΕ.
Η Κομισιόν έχει ήδη προειδοποιήσει ότι, εάν η εναρμόνιση δεν ολοκληρωθεί άμεσα, θα εξετάσει την επιβολή οικονομικών κυρώσεων βάσει του άρθρου 260(3) της Συνθήκης της ΕΕ. Αξίζει να σημειωθεί ότι η σχετική προθεσμία για συμμόρφωση εξέπνευσε στις 31 Δεκεμβρίου 2023.
Τέλος, το Τμήμα Περιβάλλοντος αναλαμβάνει την υποχρέωση να ενημερώνει τόσο την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και την Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής για τον τρόπο αξιοποίησης των εσόδων από το ETS, καθώς και για τα μέτρα που λαμβάνονται, μέσω ειδικών εκθέσεων. Αν και πρόκειται για μία περιβαλλοντικά φιλόδοξη πρωτοβουλία της ΕΕ, δεν παραγνωρίζονται οι πιθανές κοινωνικές και οικονομικές προεκτάσεις της για τους πολίτες.
Όπως δήλωσε ο Νίκος Πετράκης, Country Manager της Visa στην Ελλάδα:
«Η Visa δεσμεύεται να προωθεί τις ψηφιακές πληρωμές, με στόχο τη βελτίωση της εμπειρίας των επισκεπτών στην Ελλάδα…»
